Edukacja dwujęzyczna- co warto wiedzieć i kiedy zacząć?

Jak wychować dwujęzyczne dziecko?

Wychowanie dwujęzyczne w ciągu ostatnich lat coraz bardziej zyskuje na popularności. Nic dziwnego- coraz większa część społeczeństwa porozumiewa się minimum w dwóch językach. Znajomość języków obcych ułatwia nie tylko odkrywanie świata, ale również tak podstawowe sfery życia, jak np. dostanie się do wymarzonej pracy. Oprócz tego, wychowanie dwujęzyczne wpływa na rozwój intelektualny dziecka, m. in. obszarów mózgu odpowiedzialnych za procesy poznawcze. W związku ze zwiększoną ich stymulacją, obszary te wykształcone są silniej.

Rodzice chcą więc ułatwić dzieciom odnalezienie się w przyszłości, poszerzyć ich umiejętności komunikacyjne i pomóc w ich rozwoju. Coraz częściej zdarza się to nie tylko wśród małżeństw mieszanych narodowo (gdzie jeden z małżonków jest Polakiem, a drugi nativem języka obcego), ale również wśród rodzin całkowicie polskojęzycznych. I chyba w głowie każdego z takich rodziców pojawia się niezliczona ilość pytań: czy to dobre? A co, jeśli nauczę dziecko źle mówić? Kiedy zacząć? I jak kontynuować?

Chcąc pomóc Wam odpowiedzieć na te pytania, zebraliśmy wnioski od doświadczonych rodzin, informacje od doktorów, odpowiedzi ekspertów i… zmierzamy do Was z podsumowaniem!

Co to znaczy, że dziecko jest dwujęzyczne?

Najprawdopodobniej należałoby zacząć od definicji dwujęzyczności. Z jednego z naukowych punktów widzenia (obecnie przyjętym przez większość specjalistów) dwujęzyczna osoba to taka, która biegle, komunikatywnie porozumiewa się w dwóch lub więcej językach (może być to również język i dialekt). Tak więc bilingwizm u dzieci może występować również wtedy, gdy językiem ojczystym obu rodziców jest język polski.

Metody wychowania dwujęzycznego

Na wychowanie dwujęzyczne mamy dwie szkoły- naukową oraz lekką, „bez spiny”. Którą z nich wybrać?

Tak naprawdę jest to bardzo indywidualna sprawa. Ważne, aby wypracować sobie strategię komunikacji dwujęzycznej w rodzinie. Dużo zależy od tego, jak rodzice czują się z językiem. Niektórzy z nich wiele przestrzeni pozostawiają placówkom dwujęzycznym, zapisując do takich swoje pociechy. W tych miejscach dzieci często mają jednego nauczyciela, który rozmawia z nimi jedynie w języku obcym. Mogą mieć również zajęcia prowadzone w danym języku. Przed wyborem takiej placówki warto zorientować się, czy skala użycia drugiego języka jest dla nas satysfakcjonująca.

Inni rodzice komunikują się z dzieckiem w języku obcym. Tak po prostu, nie według konkretnej zasady. Wprowadzają drugi język od narodzin dziecka, lub nieco później. Zwykle skutkuje to tym, że w zależności od częstotliwości użycia danego języka, to w nim dziecko czuje się pewniej, używa go więcej i na trudne tematy to właśnie w tym języku rozmawia z rodzicami.

Są też tacy, którzy stosują jedną z naukowych metod wychowania dwujęzycznego. W tym przypadku trzeba być konsekwentnym i uważać na wyjątki od zasad. Są to jednak metody nie bez powodu polecane przez ekspertów. Dziecku łatwiej rozróżnić języki od siebie i używać ich naprzemiennie:

jedna osoba jeden język (OPOL- one person one language)– każdy rodzic porozumiewa się z dzieckiem w innym języku (np. mama jedynie w języku polskim, a tata tylko po angielsku). Może to tyczyć się również nauczycielek w przedszkolu, które wcale nie mówią do dzieci po polsku, a jedynie w języku obcym (nawet, jeśli spotkają je poza placówką).
jedno miejsce jeden język (ML@H- minority language at home)- porozumiewanie się z dzieckiem w innych językach w zależności od miejsca, w którym się z nim przebywa. Np. w domu rodzice porozumiewają się z dzieckiem w języku angielskim, a w parku w języku polskim. Dobrym sposobem jest również stosowanie miejsc wyspowych. Tj. w danym miejscu w domu (przy biurku np.) rozmawiamy tylko w języku angielskim.
strategia czasu, tematu lub czynności- używanie danego języka w zależności od… Tak, dokładnie! Czasu, tematu, lub czynności (Np. podczas spaceru rozmawiamy z dziećmi w języku angielskim, a jeżdżąc na rowerze w języku polskim. Możemy rozmawiać też w języku angielskim np. tylko co drugi dzień itp.
dwujęzyczność nienatywna- język ojczysty obydwojga rodziców jest językiem dominującym w danym narodzie/ społeczności, naturalnie więc między sobą porozumiewaliby się w tym właśnie języku. Natomiast w celu wychowania dziecka dwujęzycznie, jeden rodzic porozumiewa się z dzieckiem w języku, który nie jest jego językiem ojczystym.

Kiedy najlepiej zacząć?

Najlepiej, jeśli dziecko przyzwyczajane jest do obu języków od wczesnych momentów życia. Łatwiej mu wtedy przyswoić brzmienie języka, w związku z czym podczas wchodzenia w etap gaworzenia, łatwiej odtwarzać mu dźwięki obu języków. Jednocześnie wspiera to równoczesne opanowanie dwóch języków.

Oczywiście późniejsze wprowadzanie języka nie oznacza braku sukcesu. Będzie to dla dziecka trudniejsze, warto więc zastosować stopniowe wprowadzanie języka, według jednej z wymienionych przez nas powyżej metod. Dziecko będzie wiedziało jak i kiedy używa się którego języka, łatwiej będzie mu rozróżnić ich brzmienie oraz stopniowo rozwinąć umiejętności komunikacyjne.

Co jest ważne?

W wychowaniu dwujęzycznym ważne jest, by dziecko nie zraziło się do żadnego z języków (szczególnie tego przyswajanego jako drugi). Nie bójmy się więc wsparcia książeczek (które ułatwią rodzicom nie tylko rozwijanie słownictwa, ale również komunikacji z dziećmi), czy też odpowiednich bajek. Starajmy się, by dziecko mogło uczyć się przez zabawę:)

Chcemy wspierać rodziców w wychowaniu dwujęzycznym. Dlatego też zapraszamy Państwa do Smart Kids Planet- pierwszego w Polsce Centrum Mądrej Zabawy. Nasi animatorzy komunikatywnie porozumiewają się w języku angielskim, mogą więc wesprzeć Pociechy podczas zabawy. W Centrum również tablice informacyjne napisane są w języku polskim i angielskim.

W Smart Kids Planet pojawia się również sporo rodzin dwujęzycznych. Jest to istotne, bo często nie czuć wsparcia społeczności dla rodziców dwujęzycznych dzieci. A jeśli widzimy więcej osób, które właśnie w ten sposób wychowują swoje pociechy, od razu można się lepiej poczuć:)

Oprócz tego, Centrum stworzone jest w duchu edutainment, czyli nauki przez rozrywkę. Dziecko więc w naturalny sposób uczy się języka, będąc jednocześnie zaangażowane w coś, co sprawia mu radość. A czy taka nauka nie jest najprzyjemniejsza?

Odwiedź Smart Kids Planet już dziś i sprawdź, co dla Ciebie przygotowaliśmy! Znajdujemy się w Fabryce Norblina na ulicy Żelaznej 51/53 w centrum Warszawy. Zapraszamy! Już nie możemy doczekać się wspólnej zabawy:)